Din insanın inanma ihtiyacını karşılarken, kültür de insanların içinde bulunduğu sosyal şartlara göre hayatını şekillendirse de, dinin etkisi bu şekillendirmede yön vericidir.
Eski Türklerin inançları olarak, öncelikli, Gök Tanrı Dini ve Şamanlık bilinmektedir. Bilhassa şamanlık Türk İllerinde çıkmış ve dünyaya yayılıp ilgi çekmişti. Burada, bize ait olan bu değerler üzerinde duracağız
Şaman inançlarında, tabiattaki her varlığın, insan, hayvan, bitki ve eşyaların olsun bir ruhu olduğuna inanılırdı ve buna animizm denilmekteydi. Ruh taşıdığına ve gizli bir güce sahip olduğuna inanılan varlıkların kendisine zarar vermemesi için uygulama ve törenler yapılmaktaydı. Ayrıca kutsal saydığı dağ, nehir, hayvan gibi canlı ve cansız varlıklara büyük saygı gösterilmekteydi. Onlarda, atalar inancı, yer ve su inancı ve geyik ve güneş inancı gibi kült tabir edilen inanışlar önemli bir yer edinmişti. Zamanın sonsuzluğuna, ruhların göçüne, dünyanın sonsuz bir boşlukta düşmekte olduğuna iman edilirdi. Bölgenin aşırı soğuk olması, her yerin karla kaplı bulunması, uzun geceler ve yiyecek kıtlığı insanların düşünce inançlarını etkilemişti. Her varlığın ruhu olduğu animizde ruhu yüceltmek esas olmakla birlikte ileri aşama olarak, Şamanizm’de Tanrı inancı ile gelişme kaydedilmişti.
Üzerinde en çok durulası gereken kavram ise, bu inançla özdeşleşmiş çok zaman da bu inanışın bile ötesine geçmiş, bu dinin temsilcisi ve din adamı olan Kam idi. Şaman batı dünyasından gelen bir tabir idi. En eski kayıtlarda ona Kam dense de, Kazak ve Kırgızlar Baksı derlerdi. O Güzel sözler söyler, şiir okur, şarkılar besteler, bir güzel senaryolar, oyunlar tasarlar ve oynar,( aynı zamanda güzel sesleri ruhlar da sever).
Ölmek ve yeniden dirilmek şamanın esas şartlarındandı. Öbür dünyada kamın ruhu terbiye olur, kötü alışkanlıklarından kurtulur ve yeryüzüne dönerdi. Yer altında da şamanın ruhu demir beşiğe koyarlar ve demircilerin piri Kıday Baksı iyi ve güçlü şamanın ruhunu ateşte güçlendirip terbiye ederlerdi. Gökle, tanrıyla, ruhlarla ilişki kuran, yardımcı olan ise şaman, hastalıkları iyi eder, sağlık kazandırırdı. Kişiler öldüğünde, ruhlarını, Erlik ve benzeri kötü ruhların alıp götürdüğüne inanılırdı. Kendisi de bir avcı olan şaman, aynı zamanda din adamı, gelecekten haber veren, yol göstericiydi, ölen insanın ruhunu veya kişileri alıp teknesine bindirerek gökyüzüne çıkarır göklere yükseltir güneşe veya tanrıya ulaştırır ve kişileri veya ruhları huzura ve esenliğe kavuştururdu. Şamanizm’de ikiz inancı vardı, bu inançta, canlıda öteki benin yani ruhun bulunduğuna inanılırdı. Ruh, bazen uykudayken, bedenden ayrılıp pek çok yerde gezebilirdi. Şamanın her zaman yanında yardımcı bir ruhu bulunur, bu yardımcı ruh ona gökyüzüne çıkarken, yer altına inerken yardımcı olurdu, onlar hayaletler, hayvanlar ve ata ruhları gibi çeşitli varlıklar olabilirdi
