Ülkemizde savunma sanayi  alanında  ilk ve en büyük özel sektör fabrikası 1925 yılında İstanbul’un Haliç semtinde üretime başlamıştır, bu fabrikanın kurucusu Şakir ZÜMRE olup, işletme sermayesi tamamen yerlidir. Şakir ZÜMRE, 1885 yılında Varna’da dünyaya gelmiştir, Mareşal Fevzi ÇAKMAK Paşa’nın yakın akrabasıdır ve Avrupa’da öğrenim gören ilk Bulgaristan Türk’üdür, Varna’da ilk ve ortaokulu bitirdikten sonra Lise ve yüksek öğrenimini Cenevre’de tamamlamış,  1908 yılında Hukuk Fakültesinden mezun olmuştur. Birinci Dünya Savaşı esnasında Bulgar Parlamentosunda Türkleri temsil eden 17 Milletvekilinden biridir ve Varna’dan seçilmiştir. O yıllarda Sofya’da Askeri Ataşe olarak görev yapan Yarbay Mustafa Kemal ile yakın arkadaşlık kurmuştur. 

       Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında yurt dışından silah ve cephane ile İmalat-ı Harbiye’ye konusunda uzman olan  usta ve teknisyen temin ederek Anadolu’ya  göndermiş ve bu hizmetine karşılık TBMM tarafından İstiklal Madalyası almaya hak kazanmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye’ye yerleşerek, Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle Savunma Sanayinde ilk özel fabrikayı milli sermaye ile kurmuştur. Bulgaristan’dan getirdiği yabancı usta ve teknisyenler ile fabrikayı kurdu ve kısa sürede yerli usta ve uzman yetiştirmiş ve 1930 yılından itibaren yerli işçi ve ustalarla birlikte silah üretimine başlamıştır.  Üretilen cephanelere ait projeler, kullanım kılavuzları ve tarifnameler 1939 yılında kitap olarak yayınlanmıştır. Milli Savunma Bakanlığına bağlı İmalat- Harbiye Fabrikalara ile Şakir ZÜMRE fabrikası ortaklaşa üretim yapmışlardır. Türk Hava Kuvvetleri’ne ait bombardıman uçaklarında kullanılan çeşitli ebatlardaki uçak bombaları ve yangın bombaları bu fabrikada seri olarak üretilmiştir.  

       Deniz kuvvetlerimizin ihtiyacı olan cephaneler, su altı ve su üstü bombalar ile Kara Kuvvetlerinde kullanılan eğitim bombaları, işaret ve aydınlatma fişekleri, çeşitli silah, kara mayını ve top kamaları, cephaneler tamamen Türk usta ve teknisyenleri tarafından yerli sermaye ile üretilmiştir. 1937 yılında Yunanistan’la yapılan 1,5 milyon liralık iş sözleşmesi ekonomik bir zafer olarak kabul edildi ayrıca Bulgaristan, Polonya, Mısır ve Yunanistan gibi ülkelere ihracat yapmıştır. 2. Dünya Savaşında Polonya Hava Kuvvetlerinin uçak bombası ihtiyacı bu fabrika tarafından karşılanmıştır, bu savaş esnasında Uluslar arası yollar kapalı ve Yunanistan ile Bulgaristan Alman orduları tarafından işgal edildiğinden dolayı hammadde, makine ve teknik aletlerin ithali edilmesinde zorluklar yaşanmıştır. Bu zorluklara rağmen Şakir ZÜMRE fabrikalarında Türk Ordusunun silah ve cephane ihtiyaçlarının karşılanması için iki bin Türk işçisi ve teknik elemanı var gücüyle çalışmıştır.

       2. Dünya Savaşının sona ermesinden sonra Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ’nün emriyle bu fabrikada savunma  sanayi ile ilgili üretime son verilmiştir, bu fabrikalarda tarım aletleri, sıhhi tesisat, İş Bankası kumbaraları ve Türkiye’de mazotla çalışan 5 beygir gücünde ilk motor da üretilmeye başlanmıştır. Daha sonraki yıllarda bir marka haline gelen çeşitli modellerde soba imalatı yapılmaya başlanmıştır. Bu sobalar, Şakir ZÜMRE adıyla meşhur olmuştur. Bu fabrika 1946 yılında Anonim Şirket haline dönüştürülmüştür. Şakir ZÜMRE, 16 haziran 1966 tarihinde vefat edince fabrika 1970 yılına kadar faaliyetine devam etmiş ve 1970 yılında kapatılmıştır.    

       Geleceği iyi görebilen, ufku geniş bir devlet adamı olan Atatürk’ün imkansızlıklara rağmen bu ve bunun gibi nice fabrikaların, O’nun vefatından sonra Amerikan ve Nato yardımlarına güvenerek kapatılması sonucunda Batı’ya bağlı bir ülke haline geldik. Bedavacılık, tembellik ve teslimiyetçilik zihniyeti ile bağımlı duruma düştük ancak ambargo kararı üzerine aklımız başımıza gelmeye başlamıştı.   

Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.