2. Dünya Savaşının en kırılma noktalarından birini Almanların 1941 yılında başlattığı BARBAROSSA HAREKATI olmuştur. Doğu Cephesindeki bu harekatta yaklaşık 3 milyon Kızılordu askeri esir edilmişti. Bu askerlerin önemli bir kısmı Rus Ordusu saflarında Almanlara karşı savaştırılan Türk kökenli askerlerdir.
1942 yılı Ocak ayında Almanlar tarafından, Kızıl Ordu'ya karşı savaştırılmak üzere esir Türklerden Türkistan lejyonu kurulmuştur. Ayrıca yine Azerbaycan, Kazan, İdil- Ural, Kırım v.s. bölgelerinden Türk kökenlilerden de Lejyoner Birlikleri kurulmuştur. Bu lejyoner Birlikleri daha sonra da Müttefik Ordularına karşı cepheye sürülmüşlerdir. Çok sayıda Türk kökenli asker, bu cephelerde hayatını kaybetmiştir.
Savaşı Müttefik Orduları kazanınca, Rusya, A.B.D. İngiltere, Fransa ve diğer müttefikler tarafından yapılan anlaşma gereği esir olan Türk kökenli askerler Rusya'ya teslim edilmiş, bir kısmı " Vatan Haini" suçuyla idam edilirken diğerleri de Sibirya Çalışma Kamplarına sürgün edilmişlerdir.
Azerbaycan Lejyoner Birliğinde görev yapan ve sonra bir Alman hemşire ile evlenerek, Almanya'ya iltica eden, daha sonraki yıllarda oğlu Ferhat ile ülkemize gelebilen ve Niğde ilinde ikinci evliliğini yaptıktan sonra Tarsus Şehit Mustafa Mahallesine yerleşen Azerbaycan Türk'ü Bayram ağabey komşumuzdu, Çocukluğumda bizlere 2. Dünya savaşı hatıralarını anlatmıştı.
Bu fotoğrafta ortada elinde fötr şapka ile poz veren kişi Almanya'da 1942 yılında Türkistan Lejyoner Birliğini kuran Veli Kayyum HAN Bey'dir. Bu fotoğraf, 1962 yılında Tarsus Parkında çekilmişti. Solda Adana Türkistanlılar Yardımlaşma Derneği Başkanı, Bedri HUCENT Bey, yanında bir Türkistanlı ağabey, yanındaki gazeteci Mehmet FENK, ortada Veli Kayyum Han, yanında Türkçüler Derneği Tarsus Şubesi Başkanı Fikret GÜRBÜZER, en sağda ağabeyim Yaşar İzrap EMEN.
Arka sıradakiler ise misafirler idi. Veli Kayyum Han Bey ile tanıştığımda 14 yaşında yeni yetme bir genç idim.
Son altmış yılda yakın siyasi ve askeri tarihimizin çok önemli şahsiyetlerini yakından tanıma ve tanışma şansına sahip oldum. Bu fotoğrafta yer alan kişilerin tamamı vefat etmiştir, hepsine rahmetler diliyorum.
