Gazi Mustafa Kemal Paşa, 30 Ekim 1923 günü İsmet Paşa'ya gönderdiği mektupta şunları yazmaktadır: " doktor Sayısı: 337, sağlık memuru Sayısı: 434, Ebe Sayası: 136, Eczane Sayısı: 60 (sadece 8'i Türk), Trahomlu Hasta Sayısı: 3 milyon, diş Doktoru: hiç yoktur, Sıtma Tifüs ve Frengi hastalığı oldukça yaygındır. bebek ölümleri oranı: % 60, Nüfusumuzun % 80'i köylerde yaşıyor, köylerimizde telefon, motor ve makine hiç yoktur, kiremidi bile ithal ediyoruz. Düşmanın yaktığı köy sayısı: 830, yakılan bina sayası: 114 bin 408'dir. Elektrik sadece İstanbul, İzmir ve Tarsus'ta vardır ve üretilen toplan enerji miktarı sadece 50 KW. saattir. Yunanistan'dan gelecek göçmen sayısı 400 bin kişidir. Eğitim sorunu henüz çözülememiştir oysa Cumhuriyetin insan malzemesini hazırlamalı, namus cephesini güçlendirmeliyiz. Allah yardımcımız olsun."
Nüfusumuz 13 milyon bunun 11 milyonu köylerde yaşıyor. şeker, Ay çiçek yağı ithal ediliyor ancak beş bin dekar arazi sulanabiliyor, beş bin köyde sığır vebası var, bir milyon kişi frengili, iki milyon kişi sıtmalı, anne ölüm oranı% 18, ortalama ömür 40 yıldır. Sermayenin % 15'i Türklere aittir, devlete ait Hereke İpek, Feshane Yün, Bakırköy Bez ve Beykoz Deri Fabrikaları ile Tarsus'ta özel kişilere ait Rasim DOKUR ve Sadık ELİYEŞİL Çukurova Bez dokuma Fabrikaları üretim yapmaktadır. sanayi işletmelerinin % 90'ında motor yoktur, on kişiden fazla istihdam edilen işletme sayısı 280'dir ve bunların 250'si yabancı sermayeli işletmelerdir. Kişi Başına Düşen Milli Gelir 45 A.B.D. Dolarıdır. sadece dört şehirde otomobil vardır, dört mevsimde ulaşıma elverişli kara yolu yoktur. demir yolları yetersizdir.
1920- 1922 yılları arasında geçici bütçeler yapılmış, Tekalif-i Milliye Kanunu çıkarılmış, Buhara Cumhuriyeti, Azerbaycan, Afganistan'dan ve Hint Müslümanlarından gelen maddi yardımlar kullanılmıştır. Kuvva-i Milliye Teşkilatları mahalli yardımlar ile ihtiyaçlarını karşılamıştır. Halk fakrü zaruret içindedir, Aydın Mebusunun deyişiyle" Köylünün heybesinde bulguru, unu, eşeğinin nalı ve yemi bile yoktur." Ankara'ya gelen bazı mebuslar yanlarında heybesinde bulgur ve un getirmişlerdir, kışın o zemheri günlerinde tarihi Taş Han'da soğukta yatmaktadırlar.
KAYNAKLAR: 1- ERİŞ ÜLGER- " ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ"
2- CİHAN DURU- K. TURAN- A. ÖNGEOĞLU "ATATÜRK DÖNEMİ MALİYE POLİTİKASI"
DİLEK GÖZEKAYA- AYŞE DURGUN " 1923- 1938 " ATATÜRK'ÜN MALİYE POLİTİKASI"
