A- AZINLIK OKULLARI :
MİLLİYETİ OKUL SAYISI:
RUM 4.390
ERMENİ 851
BULGAR 693
YAHUDİ 331
SIRP 85
ULAH (ROMEN) 63
KATOLİK RUM 60
KATOLİK 50
TOPLAM 6.523
B- YABANCI ÜLKE OKULLARI:
YABANCI OKULLAR OKUL SAYISI:
A.B.D 131
FRANSIZ. 127
İNGİLİZ 60
ALMAN 22
İTALYAN 22
AVUSTURYA 11
RUS 7
İRAN 4
TOPLAM : 384
KAYNAK: PROF. DR. S. ARIBAŞ " TÜRK EĞİTİM TARİHİ" SH: 1549156
ALINTI: ERKAN AKBALIK
YORUMUM: 1923 yılında Anadolu'da 23 adet Lise bulunmaktadır, 1914-1923 yılları arasında Liselerimiz hiç erkek öğrenci mezun vermemiştir, son sınıf öğrencilerinin tamamı cephelere gitmiştir. İstanbul Galatasaray ve Vefa Liselerindeki son sınıf öğrencilerin hepsi Çanakkale cephesine gönüllü gitmişler, çoğu şehit olmuşlar, sağ kalanlar Filistin Cephesine gitmişler, bakiyeleri ise Kurtuluş Savaşında görev almışlardır. Balıkesir Lisesi son sınıfında sadece bir erkek öğrenci mezun olmuştur.
Kurtuluş Savaşımızda Genel Kurmay 2. Başkanı ve Batı Cephesi Kurmay Başkanı emekli Orgeneral Asım GÜNDÜZ Paşa, hatıralarında yazıyor. 18 yaşını bitirmiş okur- yazar gençler silah altına alınarak Ankara Cebeci Çayırında 45 günlük silahlı eğitimden sonra Yüzbaşı rütbesiyle Bölük komutanı olarak görevlendirilir. Bu 18 yaşındaki Yüzbaşıların % 85'i Sakarya Savaşında şehit olmuşlardır.
1923 yılında okuma yazma bilenler sadece Subaylar ve memurlar ile Yabancı Okullardan mezun olan azınlık mensuplarıdır, okur- yazar olan diplomasız kişiler ise Eğitmen olarak ülkemizdeki okullarda görevlendirilmişlerdir. Isparta'nın Sütçüler İlçesinde okuma- yazma bilen olmadığı için memur ataması yapılamamıştır. Ülkemizin en kalabalık nüfusuna sahip olan ilçelerimizden Tarsus'ta Tarsus Amerikan Koleji 1888 yılında, iki adet Fransız Cizvit Okulu 1899 yılında öğrenime başlarken Tarsus lisesi ancak 1953 yılında açılabilmiştir.
Atatürk, 1928 yılında bizi bir gecede cahil bıraktı diyen kara cahiller bu rakamları okuduktan sonra yorum yapsınlar. Ders kitabının haricinde bilimsel ve gerçeklere, belgelere dayanan kitapları okumayan, konferanslara katılmayıp akademisyenleri ve bilim adamlarını dinlemeyen ve araştırma yapmayan kişiler aydın kişi mi oluyorlar? Öğrenme metodu üç adettir, okumak, dinlemek ve araştırma yapmaktır. Aksi halde birkaç fakülte bitirseler bile ancak okumuş cahil olurlar.
