Bakü’de kültür sanat alanında yapılan çalışmaları yerinde takip edebilmek için gününüzü programlamanız gerekir. Aksi halde çok istemenize rağmen bazı programlara katılamayabilirisiniz. 25 Eylülde Bakü’ye ayak bastığım ilk günden itibaren kültür, sanat çalışmaları ve amaçla yaptığım görüşmelerle geçen günlerin arsında 5 Ekim 2025 tarihinde katıldığım “Türk Devletleri Birliği” programının ayrı bir önemi ve anlamı var.
Azerbaycan’dan Türk Dünyası ve Türk Birliği ile ilgili şu tespiti rahatlıkla yapabilirim: Azerbaycan’da Türk Dünyasının birliğine olan inanç ve bu uğurda çalışma kararlılığı Türkiye’den daha güçlü! Türk Birliği alanında çok önemli çalışmalar yapılıyor. Azerbaycan’da gerek ilim ve kültür çevreleri gerek bürokrasi gerekse Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev başta olmak üzere Türk birliğininin önündeki taşları temizlemeye ve yol açmaya devam ediliyor. Azerbaycan Batı Türk dünyası ile Doğu Türk dünyası-Türkistan’ı birbirine bağlayan çok önemli bir konumda. Jeopolitik ve jeostratejik olarak kilit noktada bulunan Azerbaycan’da aydınlar ülke içinde uzun zamandır önemli yere sahip olan Rus etkisinin kırılmasına paralel olarak Türk kültürü, Türk siyaseti, Türk Birliği gibi alanlarda çalışmalar yapmaya ve daha özür hareket etmeye başladılar. Azerbaycan’ın son 30 yılda bu denli hızlı ve güçlü değişimini tetikleyen en önemli gelişme 2020’de II. Karabağ Savaşında kazanılan zafer ve Azerbaycan’ın tam bağımsızlığını kazanmasıydı. Azerbaycan gerçek anlamda II. Karabağ Savaşından sonra bağımsızlığını kazanmıştır denilebilir.
Azerbaycan aydınları Türk Birliğine, Türk devletleri birliğine gönülden inanıyor.
Dr. Cavanşir Feyziyev
5 Ekim 2025 tarihinde Bakü Uluslararası Kitap Fuarınında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis üyesi, Şeki Milletvekili, aynı zamanda Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Parlamentolararası İlişkiler Çalışma Grubu Başkanı olan Dr. Cavanşir Feyziyev'in "Türk Devletleri Birliği" kitabının tanıtım toplantısında katıldım.
Dr. Cavanşir Feyziyev çok yönlü siyasetçi ve bilim insanı. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisinde Felsefe, Sosyoloji ve Hukuk Enstitüsü'nden doktora almış. "Türk dünyasının temel değerleri"; "Türk Halkları"; "Türk Devletçilik Tarihi"; "Türk Çalışmaları"; "Türk dünyasının tarihi şahsiyetleri" gibi birçok eseri bulunuyor.
“Türk Devletleri Birliği” kitabının 2. basımının tanıtım toplantısına katılım bir hayli kalabalıktı. Türkiye’den TARSAM olarak biz katıldık. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Azerbaycan Büyükelçisi Ufuk Turganer katılım sağladı.
Dr. Cavanşir Feyziyev’in "Türk Devletlerinin Birliği. Küresel Entegrasyonda Türk Modeli" adıyla yeniden yayınlanan kitabının tanıtımının Türkiye’de kitap tanıtımları, söyleşi ve imza günlerinden daha görkemli olduğunu söyleyebilirim. Yüzlerce misafir ellerinde çiçekler, plaket ve hediyelerle düzenli bir oturma planı içerisinde yerlerini aldıktan sonra oturum başlıyor. Doğu-Batı yayınevi genel yayın yönetmeni, Filoloji Doktoru Nergiz Cabbarlı, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Başkanı İsa Habibbeyli, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof Dr. Elman Guliyev, Dr. Cavanşir Feyziyev ve eseri üzerine kısa konuşmalar yaptılar. Daha sonra TARSAM olarak bize söz verildi. Biz de Türk Devletlerinin birlik ve beraberliği, Türkiye-Azerbaycan kardeşliği; Türk dünyasının bugün ve gelecekteki pozisyonu üzerine kısa bir değerlendirme yaparak Türkiye’den götürdüğümüz hediyelerle birlikte “Şehzade Sultan” kitabımızı, tebrik ve teşekkür plaketimizi takdim ettik.
Programda Azerbaycanlı sanatçıların “Çanakkale” ve “Yunus Emre” üzerine okuduğu ezgilerle Azerbaycan-Türkiye birliğini güçlendiren manevi ruhun Yunus Emre ve Çanakkale’de kazanılan Türkün bağımsızlık destanından güç aldığını, Türk Dünyasının birliğine giden yolda Azerbaycan’ın ne kadar önemli bir birikime sahip olduğunu görmek açısından çok önemlidir.
Bakü Kitap Fuarı çok canlı ve hareketli. Fuara Bakü’nün birçok semtinden ulaşım otobüslerle ücretsiz olarak fuara okuyucu taşıyor. Fuarda en dikkat çekici stantlardan birisi Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizim Bakanlığı standı ile Türk Dünyası standıydı.
Türk Devlet ve Halkları Kültür-Sanat Fuarı
Türk Devletleri Teşkilatı birçok alanda faaliyetlerini güçlendirmeye, ortak projeler üretmeye devam ediyor. Türk devletleri yazar ve sanatçılarının buluşması, Türk devletleri arasında kitap-kültür fuarlarının düzenlenmesinin ne kadar gerekli olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu konuda Türk devletlerinin belirlediği kültür şehirlerinde her yıl yapılacak kültür-sanat etkinlikleri, kitap fuarları kültürel geçişi arttıracak “Dilde, fikirde, işte birlik” düşüncesinin düşünceden hayata geçmesi için önemli adımlar atılmış olacaktır.
Uyarı!
Bakü Kitap Fuarında bazı stantlarda özellikle hangi ülke ve çevreler tarafından fonlandığını bilmediğim ve örneklerini Türkiye’de gördüğümüz özellikle çocuk ve gençlere bedava kitap dağıtılmasının uzun vadede genç beyinlerin zihinlerinin karıştırılması gibi Türk birliğine zarar verebilecek tehlikeli bir girişimin de altını çizmek isterim.