Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden (SHGM) izin almadan İnsansız Hava Aracı (İHA - drone) uçurmanın en küçük cezası 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ilgili maddeleri gereğince 86 bin liradan başlıyor ve 500 bin liraya kadar da çıkarılabiliyor.
2023 yılına kadar ceza yazma yetkisi Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ndeyken 2024 yılından itibaren ceza yazma yetkisi, genel kolluk kuvvetleri tarafından tespit edilen kişiler hakkında mahallin en büyük Mülki İdare Amiri tarafından Kanunda yer alan ve Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yeniden değerleme oranları dikkate alınarak güncel idari para cezaları ile gerekli idari yaptırımları uygulanmaya başladı. İzin almadan İnsansız Hava Aracı uçuranlara, tespiti halinde 2025 yılı için belirlenen en küçük idari para cezası 86 bin liradan başlıyor.
2 YILDA CEZALARDA BÜYÜK ARTIŞ OLDU
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden izin almadan İnsansız Hava Aracı (İHA - drone) uçurmanın en küçük cezası 2023 yılında 9 bin lira civarındayken, 2024 yılında ceza tutarı 60 bin liraya, 2025 yılında ise 86 bin lira olarak belirlendi. Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yeniden değerleme oranları dikkate alınarak uygulanan idari para cezası her yıl güncelleniyor. 2026 yılında bu cezanın 120 bin liraya kadar yükselebileceği öngörülüyor.
HAPİS CEZASI DA VERİLEBİLİYOR
Eğer izinsiz drone uçurulması sonucu kamu güvenliği tehlikeye girmişse, özel görüntü alınmışsa ya da kişisel mahremiyet ihlal edilmişse bu durum ceza yargılamasına konu olabilir. Örneğin bir kişiyi izinsiz şekilde drone ile kaydetmek, TCK m.134 kapsamında özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturabilir.
(TCK m.134 - Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.)
İHBARLAR 112’YE YAPILIYOR
Vatandaşların özel görüntü alınması ya da kişisel mahremiyet ihlal edildiğini tespitleri halinde 112 Acil Çağrı Merkezi’ni arayarak durumu bildirmeleri gerekiyor. İhbar telefonu sonrasındaki süreç oldukça hızlı çalışıyor ve izinsiz uçuşun yapıldığı mahallede kolluk kuvvetleri hem ekip olarak bölgeye sevk edilirken, sinyal kesici İlter cihazlarını devreye sokarak drone kullanıcısını kısa sürede tespit edebiliyor. Tespit edilen kişi hakkında hem idari hem de TCK maddeleri gereğince kolluk kuvvetleri tarafından gerekli işlemler yapılıyor.
İZİN NEREDEN VE NASIL ALINIR?
İnsansız hava aracı (İHA) kullanıcılarının uçuş için izin alabilmeleri için, ilk olarak SHGM resmi internet sayfasından kendileri için kullanıcı sayfası oluşturmaları ve sahip oldukları İHA'ları sisteme kayıt etmeleri gerekiyor. Kullanıcı oluşturulduktan sonra, uçuş izin talep et bölümündeki formu doldurularak internet üzerinden başvuru yapılıyor. İzin talebinizin onaylanma süreci en az 1 hafta sürdüğünü hesaplayarak başvuru yapılması yetkililer tarafından bildiriliyor. Başvuru sonrasında izninizin onaylanıp onaylanmadığı da aynı sayfadan görüntülenebiliyor.
UÇMADAN 5 İŞ GÜNÜ ÖNCESİNDEN İZİN TALEBİ YAPILMALI
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Talimatı Uçuş izni gereklilikleri bölümü olan 17. maddesinde bu konuda belirleyici hükümler yer alıyor.
Talimatta, "İHAO sınıfı (Azami kalkış ağırlığı 500 gr (dâhil) – 4kg aralığında olan) ve İHA1 sınıfı (Azami kalkış ağırlığı 4 kg (dâhil) – 25 kg aralığında olan) İHA'lar için;
a) Ticari faaliyetler dışında sportif ve amatör amaçla gerçekleştirilecek uçuşlarda, bu Talimatta belirtilen kurallara uyulmak kaydı ile, serbest (yeşil) bölgelerde Genel Müdürlükten uçuş izni Kayıt sistemi tarafından otomatik verilir. Bu sınıflar için mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından yasaklanan yer ve zamanlarda uçuş yapmak yasaktır.
b) Özel izne tabi (kırmızı) bölgelerde yapılacak her türlü uçuşlarda ise 10 iş günü öncesinden gerekçesi ile birlikte Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yer alan İHA Uçuş İzni Talep Formu ile başvuru yapılır.
c) İzne tabi bölgelerde, yapılacak her türlü uçuşlarda ise 5 iş günü öncesinden Genel Müdürlük tarafından oluşturulan resmi internet sayfası üzerinden başvuru yapılır.
ç) İzne tabi bölgelerde Genel Müdürlükçe oluşturulan web tabanlı sistem üzerinden 400 feet altında yapılacak uçuşlar için yapılan başvurular ilgili mülki idare amirlikleri tarafından incelenir ve uygun görülmesi halinde söz konusu talebe ilişkin NOTAM yayınlanır. İlgili sivil/askeri kurumlar ve Genel Müdürlük tarafından lüzumu halinde söz konusu izin iptal edilebilir." (Turgay Duyar)