Âyinesi iştir kişinin lafa bakılmaz demiş, eskiler. İnsan hal ve tavırlarıyla, etrafına faydalı olmakla ve zarar vermemekle yücelir.
Bir dostumuz var, kendisi bir kitap kurdu, bilgisi fikirleri geniş bir bakış açısına sahip, yine bir gün bir mecliste beraber iken başka bir tanıdık ile sohbet ediyorduk. Memleket meselelerinde, bazı aksaklıklar hakkında konuşmaya başladı, ağır tenkitlerde bulundu, söyledikleri yerinde ve doğruydu, hiçbir şekilde sözü kimseye bırakmıyordu, tanıdık kimse bir fırsatını bulup sordu. Peki, bunca tenkidde bulunuyorsunuz işinizi en iyi şekilde yapıyor musunuz, bunca söze tenkide karşı çözüm önerileriniz nelerdir. Bunlara en ufak bir cevap ve olumlu bir şey demedi, yine sözü farklı yerlere dolaştırıp durdu. Konuşmaya devam etti.
İnsanoğlu için planlı, düzenli ve iyi niyetli bir mesai kadar çevresini de kendi gibi çalışır hale getirmek, böylece kütlelere, vatan ve iman yolunda hizmet edip, bir alışkanlık vazife haline getirmek, ibadet ölçüsünde şerefli bir iştir. (208)
Herhangi bir meselede menfi, olumsuz tenkide karşılık çare ileri sürmeden, sadece ah ü vah etmenin faydası ne olur ki. (182)
Eğer beşikle mezar arasındaki hayatta ömrünün muhasebe ve kontrolünü yapmak, olumsuz hallerini satıp uygun haller kazanmayacak olsaydık, bu dünyaya gelmeye, rehberlerin zuhuruna lüzum kalmazdı. Onun için her kimse, ne yapayım Allah böyle yaratmış, huyum bu deyip, mesuliyetten kurtulamaz. Evvela huy dediğimiz, iyi ve kötü vasıflarımızın muhasebesini yapalım gerisi kolay. (197)
Müşterek bir dava ve müşterek bir zevkin etrafında birleşmiş olmanın büyük kudret ve heyecan içinde bulunmak ne engin bir saadet. (200)
Biz de laf eder, söyleriz fakat söz kolay, tavrıyla sözün bir olması, ne zordur. Yine de olur olmaz konuşmaktansa konuşmamak yeğdir.
Söz ola kese savaşı, söz ola bitire başı
Söz ola ağılı aşı bal ile yağ ede bir söz
