20 Haziran 2021 tarihinde Türkiye Dil ve Edebiyat Derneğinin konuğuydum.
Dil ve Edebiyat Derneği Manisa Şube Başkanı Sayın Op. Dr. Muzaffer Yurttaş Beyin nazik davetleriyle derneğin Youtube kanalından bir saate yakın Manisa’yı anlatmaya çalıştık.
Manisa’nın devlet, siyaset, kültür ve sanat alanlarında Saruhan Beyliği ile birlikte büyük işler başardığını biliyoruz. Özellikle Osmanlı’nın Saruhan Beyliğini topraklarına kattığı 1410 yılından sonra Manisa’nın önemi daha da artmış ve bir dönem Osmanlı’yı yöneten şehir olarak ön plana çıkmıştır.
Osmanlı’nın Manisa’ya olan ilgisinin altında yatan sebepleri bilmeden Manisa’nın önemini anlamakta zorlanabiliriz.
Yıldırım Beyazıt’la birlikte Osmanlı şehzadelerinin Manisa’ya gelmek istediği, Manisa’ya gelen şehzadelerin Osmanlı tahtına çıkma ihtimalinin arttığını biliyoruz. Manisa’ya gönderile 17 Osmanlı şehzadenin altı tanesine hükümdarlık nasip olmuş, Manisa’da aldıkları eğitim ve devlet yönetme tecrübelerini Osmanlı tahtına çıktıklarında uygulama imkânı bulmuşlardır.
Özellikle II. Murat’ın Manisa’da şehzadelik yapan oğlu II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) küçük yaşta tahta çıkarmasından sonra Manisa’yı tercih etmesi ve kalan ömrünün sonuna kadar Manisa’da yaşamak istemesinde Manisa’nın dini, kültürel, ekonomik, sosyal birçok yönden cazip bir şehir olmasının etkisi büyüktür. Bu amaçla Manisa’da Saray-ı Amire adıyla bir saray yaptırmış ve bu sarayda kısa da olsa yaşama imkânı bulmuştur.
Saray-ı Amire II. Murat’tan sonra Manisa’ya gelen şehzadelerin şehri yönettiği, eğitimlerini aldığı şehir yönetim merkezi ve şehzade ve ailelerinin evi olma hüviyetine kavuşmuştur. Bu yapılardan Şehzade Köşkü’nün( Fatih Kulesi) Şehzade Sultan Mehmet (FSM) tarafından yaptırıldığı, saraya daha sonradan birçok ekleme yapılarak 15 farklı binadan oluşan 56 dönüm arazi üzerine kurulan etrafı surlarla çevrili bir saray haline geldiği bilinmektedir.
Fatih Sultan Mehmet’in 7 yıl kaldığı, İstanbul’un fethine hazırlandığı, annesi Hüma Hatun, Dadısı Hundi Hatun (Daye Hatun)Molla Gürani, Akşemseddin, Molla Yegân gibi ilim ve gönül insanlarının yanı sıra bazı yabancı hocaların da bulunduğu 1500 civarında asker, bürokrat ve görevliden oluşan maiyetiyle şehri adeta ilim, kültür, sanat, ekonomi, askeri… bir çok yönden cazibe merkezi haline getirdiğini söylemek mümkündür.
Fatih Sultan Mehmet Gülbahar, Gülşah ve Sitti Mükrime hatunlarla yaptığı ilk üç evliliğini Manisa’dayken gerçekleştirmiştir.
Fatih Sultan Mehmet’ten sonra Manisa önemini daha da arttırmış ve tahta çıkacak şehzadelerin gönderildiği tek şehir haline gelmiştir. Bu açıdan Saruhan Sancak merkezi Manisa’ya “Şehzade Şehir” unvanı verilmiştir.
Gerçekleştirdiğimiz programa gösterilen ilgi ve sorulan sorulardan anladığım kadarıyla Manisa’nın tarihi, Osmanlı’ya şehzade gönderen şehir oluşu, Manisa’da yetişen şehzadelerin hayatları, Manisa’dan tahta çıkan hükümdarların Manisa’da yaptığı çalışmalar yeterince bilinmemektedir. Konuşmalarımız ve araştırmalarımızı paylaştığımız bazı okuyucu ve takipçilerimizin hayretler içinde kaldığı ve bazı gerçekleri ilk kez duymuş, öğrenmiş olduklarını ifade etmeleri üzerine çok kafa yormalıyız.
Vakit kaybetmeden Manisa’nın tarihi, kültürel yönleri tekrar ele alınmalı, üniversite, yerel yönetim ve kamu kurumlarıyla koordineli çalışmalar yürütülerek öncelikle ilim dünyasının Manisa hakkındaki yetersiz bilgi eksikliği ve kirliliği giderilmelidir.
Bu amaçla şehrin tarih, edebiyat, kültür, sanat ve folklorik özelliklerini ön plana çıkaracak aylık süreli yayına acil ihtiyaç vardır. Şehri tanıtıcı, tarihi, kültürel belgeseller çekilmeli, senaryo, şiir, araştırma, roman, hikâye yarışmaları düzenlenmelidir.
Manisa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün yürüttüğü kültürel projelere her kesimin destek vermesi gerekmektedir.
Bu vesile ile Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği’nin düzenlemiş olduğu “Medeniyet Sohbetleri” programında Manisa’yı anlatmamıza fırsat veren başta Op. Dr. Muzaffer Yurttaş Bey olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ederim.
