Bilinen ilk anayasamız olan Bilge Kağan Yazıtı, Türk Milletinin ilk yazılı belgesidir, bu belgede kağanın buyrukları buduna emredilmiştir. Bu buyrukları incelediğimizde sosyal, ekonomik, hukuk ve kültürel hayatımızı düzenleyen temel kurallar olduğu görülmektedir.  Bu kurallar şunlardır:

  • Tengri Tek’tir.
  • Her kim ki Tengri’den kut almak dilerse, başkasına yakarmasın, - 
  • Bir il, bir kağan, bir Tengri, 
  • Bir kına iki kılıç girmez. Bir hatun, iki er alamaz ve bir budunda iki töre olmaz. Töre tektir. Töre kesin ve keskindir. Kim ki töreye uya kutlanır, kim ki töreye kıya katlanır. 
  • Kimse töreden üstün değildir, dirlik ve birlik ilin töre budur,
  • Bir çoban süsünden, bir er ailesinden, bir kağan budundan sorumludur,
  • Her er eşine, atına, pusatına sahip çıkacak,
  • Ana- babaya ve ataya tazim durulacak,
  • Hısımına sarılacak, komşusunu gözetecek,
  • Er kişi yalan söylemeyecek,
  • Mal çalan, mülk çalan misliyle ödeyecek, hesabı ya malıyla ya da canıyla sorulacak,
  • Kim ki bir ırza musallat olursa, canından olacak,  
  • Her kim olursa olsun, haksız aldatıcı iş tutarsa hesabı hemen sorulacak,
  • Cenkten beri uzak duran ya da kaçan tamuya uçacak,
  • Aman dileyene kılıç düşürülmeyecek, sığınana arka dönülmeyecek,
  • Baş kaldıranın başı alınacak, hak isteyenin hakkı verilecek,
  • Bir kimseye üstünlük taslanmayacak, ne ak etin karadan, ne karanın kızıldan, ne kızılın sarıdan farkı olmayacak,
  • Kin ve garezden uzak olunacak, 
  • Mazluma merhamet, zalime azap duyulacak, 
  • Zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırılmayacak,
  • Kızı isteyen Kağan da, Bey de olsa kız isteğine verilecek,
  • Gereksiz yer ağaç kesmeyeceksin, suyu kirletmeyeceksin,
  • Bilmeyip de bildim demeyeceksin, bilene danışacaksın,
  • Bugünün işini yarına bırakmayacaksın,
  • Kusur görmeyecek, kusur aramayacaksın,
  • Güçlüyken affet, zayıfken sabret,
  • Yazgına asi olma,
  • Yaptığın iyiliği unut, yapılan iyiliği unutma,
  • Herkes adaletle iş görecek,
  • Her ne edersen et, yargılanacağını her daim aklında tut,
  • Milletine yaban kalma,
  • Kağan odur ki adaleti üstün tutsun, töreyi yaşatsın. Töre yok olursa il yok olur, il olmazsa budun kul olur,
  • Ey Türk beyleri, Ey Milletim işitin, üstte mavi gök çökmedikçe, altta yağız yer delinmedikçe senin ilini ve töreni kim bozabilir?
Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.