Türk tarihi ve medeniyetinde önemli bir yer tutan Türkistan ifadesi için, İslâm tarihçilerinden el-Kazvinî eserinde, Türk topluluklarının oturdukları ülkelerin "Türkistan" adıyla anıldığını belirtir. Alman kökenli Rus bilgini Barthold da Çin ile Hazar denizi arasındaki bölgeyi aynı adla anmıştır. Bu ad komünist Sovyet rejiminin kurulmasına kadar korunarak gelmiştir.

     “Araplar, Ceyhun (Amu Derya) nehrinin ötesinde kalan topraklara "Maveraünnehir" adını vermişlerdir. Bu isim zamanla, sadece Ceyhun ve Seyhun (Sir Derya) nehirleri arasında bulunan topraklar için kullanılır olmuştur. Maveraünnehir, Aral gölüne yakın kısmı Kızılkum çölü ile kaplı olmakla birlikte, büyük şehirleri (Semerkant, Buhara gibi) ve yer yer verimli toprakları olan zengin bir ülkedir. İpek yollarının bir kısmı buradan geçiyordu. Bundan dolayı, bu bölgede eskiden beri pek çok sayıda insan toplanmıştır. Halkının bir kısmını Arî kökenli Soğdlar, bir kısmını da Türkler oluşturuyordu. Zerdüştlük, Budizm, Maniheizm, Mazdekizm, Hinduizm, Musevîlik ve Hristiyanlık gibi birçok din ve inanç bir arada yaşıyordu. İslâmiyet hepsini silerek, bunların yerini almıştır. Araplardan önce bu ülkeye sırasıyla Partlar, Kuşanlar, Akhunlar ve Göktürkler hâkim olmuşlardır. Maveraünnehir, hemen hemen bütün tarih boyunca Türk ve İran topluluklarının mücadele sahası olmuş ve burada iki topluluğun kültürleri karşılıklı olarak birbirlerini etkilemişlerdir. Bu etkileşim, Arapların bölgeyi fethetmelerinden sonra da devam etmiştir. Fetihlerin durması ve Arap ordularının bölgeden ayrılması üzerine, Maveraünnehir'i Fars kökenli valiler yönetmeye başlamıştır. Bunlardan Samanîler, Abbasî iktidarının güçten düşmesi ve merkezî otoritenin zayıflamasından sonra bölgede bağımsız bir idare kurmuşlardır (875). Horasan ve Maveraünnehir'den sonra Sîstan, Kirman, Cürcan ve Taberistan'ı da ele geçiren Samanîler, Türklere İdarî ve askerî kadrolarında yer verdikleri gibi, Abbasî ordularının ihtiyacı olan Türk gulamlarını da onlara kendileri sağlıyorlardı. Samanîler Devleti, doğudan ilerleyen Karahanlılar tarafından yıkılmıştır (999). Toprakları da Karahanlı ve Gazneli Devletleri arasında paylaşılmıştır.”()  

     Türklerin yaşadığı, kültür ve medeniyetinden izler bırakan ve arapların Maveraünnehir dedikleri, Ceyhun ve Seyhun’un aşağı taraflarında bölgenin ismi arap deyişiyle söylendiğinde, Türk milletinin asırlarca yaşadığı kendinden izler bıraktığı bir coğrafyaya vefasızlıktır.  Kendi kimliğimizi kazıdığımız bu bölgeye Aşağı Türkistan denmesi, geçmişle bağımızı diri tutacaktır.

Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.