Osmanlı Devletinin önemli bir eyaleti olan Trablusgarp ile Bingazi Sancağı 1911 yılına kadar Osmanlı’ya bağlıdır, 1912 yılında Derne ve Tobruk savaşları sonrası, önce İtalyanlar, sonra Fransızlar ve İngilizler tarafından işgal edilmiştir. 1949 yılında Sunisi Ailesi idareyi ile almış ancak Libya’nın bağımsızlığına Fransızlar ve İngilizler karşı çıkmışlardır. 1951 yılında Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız bir ülke olarak ilan edilmiştir. Trablus, Bingazi ve Fizan coğrafi bölgeleri birleşerek Libya Devletini oluşturmuşlardır. Ancak ülkeyi yönetecek kadrolar yoktur, ülkenin yerlisi olan Berberiler, ülke yönetiminden ve bürokrasiden bihaberdir.
Yüzyıllardır Osmanlı leventleri ve Dayılar tarafından yönetilen Libya Halkı Araplar, Türk dostudurlar ve Türkiye’den medet ummaktadırlar. Bingazi Emiri Şeyh Sunisi, Koloğlu( Kuloğlu) ailesinin mensuplarına güvenmektedir. Türk Hükümeti, Libya Ordusunu teşkilatlandırmak ve eğitmek için General Ümran YETİŞAL Paşa’yı görevlendirir ve Bingazi’ye gönderir, aynı şekilde Libya Dış İşleri Bakanlığı da Türk diplomatları tarafından teşkilatlandırılır. İstanbul’da ikamet eden emekli valimiz Sadullah KOLOĞLU, ailesinden kalan bir miras işi için 1949 yılında Bingazi’ye gider, orada baba dostu olan Emir Şeyh Sunusi ile görüşür, Emir Şeyh Sunusi Sadullah Bey’e yeni kurulacak hükümette görev teklif eder ama Sadullah Bey, bu teklifi ret eder ve İstanbul’a döner. Oysa 40 yıl Kaymakamlık ve Valilik yapan Sadullah Bey, geçim sıkıntısı çekmekte ve çocuklarının tahsili için mücadele etmektedir.
Libya Emiri Şeyh Sunusi, Türk hükümetine başvurarak Sadullah KOLOĞLU Bey’in yeni kurulan Libya Hükümetinde görev almasını ister ve T.C. Başbakanı rahmetli Adnan MENDERES’ten Sadullah Bey’i görevlendirmesini talep eder. Başbakan Adnan MENDERES, konuyu Hükümet toplantısında görüşür ve 23 Ocak 1950 tarihli kararla Libya’da görevlendirilir. Sadullah bey, Emir Şeyh Sunusi Hükümetinde Sağlık Bakanı olarak görev alır. Libya köylüsünün tarımsal ilaç ihtiyaçlarını İngiliz Şirketleri karşılamaktadır, İngilizler Libya’nın fakirliğinin devam etmesi için tarımsal ilaçları zamanında göndermezler, bu olay üzerine Sağlık Bakanı Sadullah Bey, İngilizlerle sert tartışmalar yapar ve köylünün ihtiyaçlarını temin eder. Bu olay üzerine İngilizler, Berberi kabilelerini hükümete karşı kışkırtır ama sonuç alamazlar. Şeyh Sunusi, Sadullah Bey’i Başbakanlık makamına getirir ve Libya’nın ilk Başbakanı Sadullah Bey olur. Sadullah Bey, sağlığını kaybeder, Türkiye’ye dönmek için hazırlık yaparken 28 Mayıs 1952 günü vefat eder, vefat ettikten sonra kişisel serveti olarak sadece 45 İngiliz Sterlini bulunmaktadır. Adı Bingazi’de bir hastaneye verilir, Türkiye’de ise görev yaptığı tüm İl ve İlçelerde yol, okul,Hükümet binası v.s. yapmıştır ve ismi eserlerinde yaşatılmaktadır. Orhan ve Doğan KOLOĞLU, Sadullah Bey’in oğullarıdır. Kısaca hayat hikayesi şöyledir:
Ülkemizde Arap Kaymakam olarak tanınan Sadullah KOLOĞLU, 1886 yılında Libya’nın Derne şehrinde doğmuştur, büyük dedesi Karaman’dan Derne’ye giden bir Yeniçeridir, annesi ise Giritli bir Türk ailesinin kızıdır, babası tere yağı tüccarıdır, Sadullah Bey, Aşiret mektebini bitirdikten sonra Mektebi Mülkiyeyi birincilikle bitirir,Derne Kaymakamlığına atanmış, ardından Anadolu’nun pek çok ilçesinde Kaymakamlık yaptıktan sonra Hakkari ve Bingöl Valiliklerinden sonra 1941 yılında yaş haddinden emekliye ayrılmıştır. Görev yaptığı yerlerde eşkıyalarla mücadelesi, yol, okul, çeşme, resmi bina yapımında halkı çalıştırması sonucunda daima soruşturma geçirmiş ama yaptığı hizmetler unutulmamıştır. Efsane bir Kaymakam ve Vali olarak adını Mülkiye Tarihine altın harflerle yazdırmıştır.
